Khi nhắc đến Bình Định dường như chúng ta ai cũng thuộc lòng câu ca dao:
“Ai về Bình Định mà coi
Con gái Bình Định bỏ roi đi quyền”
Cảnh quan thiên nhiên hài hòa
Bình Định nổi tiếng từ xa xưa không chỉ bởi những thế võ mạnh mẽ, truyền thống oai hùng gắn với ba anh em nhà Tây Sơn mà còn bởi nơi đây trước kia từng là kinh đô của nền văn hóa Champa. Thiên nhiên khá ưu ái cho vùng đất này lãnh thổ rộng lớn, khí hậu ôn hòa nắng gió miền Trung mà còn bởi bao la những rặng dừa xanh mướt, bãi biển trải dài mênh mông sóng nước. Vì vậy trong bản đồ du lịch Việt Nam, Bình Định là nơi mà du khách không thể bỏ qua khi muốn cùng gia đình và bạn bè trải nghiệm cho một chuyến đi tìm về với thiên nhiên, với bản sắc văn hóa cùng những di sản vùng miền.
Nhìn về lịch sử, Bình Định từng là kinh đô của nước Champa xưa, đến nơi đây bạn sẽ dễ dàng tìm thấy những di sản của một nền văn hóa trước kia còn sót lại như thành Đồ Bàn hay những ngọn tháp Chăm cổ kính. Tiêu biểu trong đó là tháp Đôi (hay còn gọi là Tháp Hưng Thạnh) với những nét kiến trúc độc đáo được xem là “ độc nhất vô nhị” của kiến trúc Chăm. Ngoài ra bạn còn có thể tìm thấy những ngọn tháp khác nằm rải rác nhiều nơi ở Bình Định như tháp Bánh Ít, tháp Dương Long, tháp Cánh Tiên…Mỗi tháp được xây dựng với quy mô và những nét trang trí tuy có khác nhau đôi chút nhưng đều là đại diện tiêu biểu cho nét kiến trúc và điêu khắc rực rỡ của văn hóa Champa xưa.
Sẽ là thiếu sót nếu như không ghé đến khu Bảo tàng Quang Trung, Đàn tế Trời Đất bởi vì ở nơi đây lưu giữ rất nhiều kỉ vật một thời của ba anh em nhà Tây Sơn. Trong khu Bảo tàng bao gồm Điện thờ Tây Sơn, giếng nước, gốc me – nơi sinh ra và nuôi dưỡng ý chí của ba anh em để tạo nên hào khí Tây Sơn oanh liệt một thời. Còn với Đàn tế Trời Đất, tương truyền tại vùng non nước cẩm tú linh thiêng Ấn Sơn này, ba anh em nhà Tây Sơn đã được ban kiếm lệnh và ấn triện trước khi khởi binh dựng nên sự nghiệp vĩ đại đánh đổ hai tập đoàn phong kiến Trịnh, Nguyễn thống nhất sơn hà, quét sạch ngoại xâm. Chính vì vậy, hãy một lần đến đây để viếng thăm, dâng hương và bày tỏ lòng tri ân đối với phong trào Tây Sơn trường tồn cũng như sống lại với những thời khắc hào hùng của các anh hùng dân tộc.
Nhưng có lẽ ấn tượng của nhiều người khi đến với Bình Định vào mùa hè này là thoải sức đắm mình trong làn nước mát dịu của biển xanh. Thiên nhiên khá ưu ái cho vùng đất này khi ban tặng một bãi biển dài ôm trọn thành phố Quy Nhơn và nơi đây được mệnh danh là một trong những bãi biển đẹp của Nam Trung Bộ cũng như của Việt Nam.
Tiêu biểu cho vẻ đẹp biển Quy Nhơn trước tiên kể đến là bãi Trứng. Sỡ dĩ có tên như vậy là vì bãi tắm tập hợp những hòn đá được thiên nhiên qua năm tháng bào mòn tạo nên những hình ảnh tròn trĩnh như những quả trứng. Theo truyền thuyết, nơi đây trước kia thường được Nam Phương Hoàng Hậu ghé thăm, tắm biển nên nó còn được gọi là bãi tắm Hoàng Hậu. Không chỉ có những hòn đá xếp chồng lên nhau với những hình thù đáng yêu mà bãi Trứng còn nổi bật bởi những cung đường biển uốn lượn. Ngoài tắm biển bạn có thể tham quan Ghềnh Ráng với quần thể các sơn thạch nhô ra biển, nơi đây còn là nơi an nghĩ của thi sĩ Hàn Mặc Tử, một trong những nhà thơ nổi tiếng của thi ca Việt Nam và cũng là một trong bốn “Bàn thành tứ hữu” của Bình Định.
Một điều nữa, nói đến tắm biển thì không thể nào bỏ qua các đảo tuyệt đẹp như: Hòn Khô, Hòn Sẹo, Cù Lao Xanh…Đến với các đảo, du khách sẽ được thăm các làng chài, lặn ngắm san hô và thưởng thức những món tươi ngon miền biển với ly rượu Bàu Đá cay nồng.
Ẩm thực trù phú, thơm ngon
Nhưng có lẽ ít ai biết, ngoài thiên nhiên thơ mộng, hài hòa thì với con người nồng hậu, chất phát nơi đây đã biết làm những món ăn nổi tiếng từ xa xưa mà khi nhắc đến ai cũng phải thòm thèm.
Ở đây, có lẽ món ăn phổ biến nhất là bún chả cá. Nhưng để tìm được hương vị bún chả cá thơm ngon đúng điệu phải kể đến bún chả cá Ngọc Liên, Phượng Tèo… Chả cá được làm từ những con cá tươi ngon nhất. Đặc biệt bạn phải nên ăn thử chả cá thu, bởi nó được mệnh danh là “chả cá trong các loại chả cá” nhờ hương vị thơm ngon. Đi kèm mỗi tô bún bao giờ cũng là một đĩa rau to với đủ các loài rau như: màu xanh của rau thơm, rau ngò, rau quế, màu trắng nõn nà của những cọng giá đậu, màu tím sậm xen vàng của những sợi chuối chát, màu xanh ngọc của rau muống,…Chúng hòa vào nhau trong một chỉnh thể hài hòa và ngây ngất đến nổi mỗi thực khách khi thưởng thức một lần thì cũng bằng mọi cách phải tìm để thưởng thức những lần khác.
Ngoài bún chả cá, du khách còn có thể thưởng thức bún sứa, một hương vị khó có thể bỏ qua tại nơi đây. Sứa tươi chỉ có theo mùa, có từ tháng 2 đến tháng 7 âm lịch. Sáu tháng còn lại, cửa tiệm chuyên bán bún sứa phải dùng đến sứa muối phèn. Bún sứa phải ăn thật nóng mới ngon, bún sẽ được trụng nước sôi, bỏ vào bát, được xếp lên trên mặt một lớp sứa, nước được chan lên nóng hổi. Khi ăn, bỏ rau sống và giá vào tô, thêm một tí ớt dầu cho thật cay, đã vậy lại cắn thêm một trái ớt hiểm. Vị béo của nước lèo, vị ngọt của bún rau, vị giòn của tai sứa và vị cay ở ớt tạo nên cái ngon tuyệt vời.
Nếu như người Quy Nhơn tự hào về bún chả cá, người An Nhơn tự hào với rượu Bầu Đá, người Tuy Phước lại có nem Chợ Huyện. Hiện nay trên thị trường không thiếu những loại nem bày bán với hương vị thơm ngon khác nhau nhưng khi thử với nem Chợ Huyện bạn sẽ cảm nhận được sự khác biệt trong hương vị. Khi cắn vào ban đầu bạn sẽ có cảm giác giòn giòn, sật sật và khi nhai sẽ có vị chua chua, béo béo cộng thêm cái mùi của tỏi, tiêu cay xộc lên mũi. Khi thưởng thức xong, dư vị đọng lại trên đầu lưỡi thơm thơm chua chua cùng tiếng hít hà, cay xè nơi cánh mũi luôn gây ấn tượng với bất kì ai lần đầu thưởng thức món này.
Chỉ từng ấy món ăn thôi đã thấy dạ dày thôi thúc như muốn thõa mãn ngay cơn thèm thuồng. Thế nhưng có người lại bảo rằng: “Về Bình Định mà không ăn bánh xèo tôm nhảy Mỹ Cang là coi như chưa về”. Tại sao bánh xèo Mỹ Cang để lại dấu ấn trong lòng người Bình Định như vậy? Quả thật, điều làm nên thương hiệu riêng của bánh xèo Bình Định là “nhân” tôm đất tươi xanh, nhảy lách tách. Tôm dùng làm nhân phải là tôm đất Gò Bồi còn sống, không được quá nhỏ hay quá lớn sẽ đảm bảo cho món bánh xèo hương vị ngất ngây.
Để nói về ẩm thực của một vùng đất thì vài ba món là không thể miêu tả hết được một nét văn hóa ẩm thực đã ăn sâu vào tiềm thức mỗi vùng miền. Ngoài những món ăn kể trên, Bình Định còn nổi tiếng với bánh tráng nước dừa Tam Quan, bánh tráng Tây Sơn, bánh ít lá gai, bún Song Thằn….và còn rất rất nhiều món ăn nữa. Hy vọng với những điểm du lịch, những món ăn đặc biệt đó, Bình Định đủ để tạo nên ấn tượng đối với những ai đã từng đặt chân đến vùng đất này.
(Nguồn: Ngọc Thạch)
